فیبروم رحم یکی از شایعترین بیماریهای
زنان در سنین باروری است که به صورت تودههای غیرسرطانی در دیواره رحم یا اطراف آن
رشد میکند. این عارضه که با نامهای میوم یا لیومیوم نیز شناخته میشود، معمولاً
در زنان بین 25 تا 40 سال دیده میشود و اغلب نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه
علائم شدیدی ایجاد کند یا اندازه تودهها بیش از حد بزرگ شود. در این مقاله، با
فیبروم رحم، علائم، علل، روشهای تشخیص، درمان و تأثیر آن بر بارداری آشنا میشوید.
فیبروم رحم چیست و چگونه ایجاد میشود؟
فیبرومهای
رحمی تودههای خوشخیمی هستند که از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم تشکیل میشوند.
این تودهها میتوانند به صورت منفرد یا خوشهای رشد کنند و اندازه آنها از چند
میلیمتر تا بیش از 20 سانتیمتر متغیر است. فیبرومها معمولاً در داخل دیواره
رحم، سطح بیرونی یا حفره داخلی رحم ایجاد میشوند. انواع فیبروم رحم شامل موارد
زیر است:
- فیبروم داخل عضله رحم
(اینترامورال: شایعترین
نوع فیبروم که در دیواره عضلانی رحم رشد میکند.
- فیبروم سابسروزال: در سطح
بیرونی رحم ایجاد میشود و ممکن است رحم را از یک طرف بزرگتر نشان دهد.
- فیبروم زیر مخاطی: حفره
داخلی رحم رشد میکند و ممکن است باعث خونریزی شدید شود.
- فیبروم ساقهدار: نوعی
فیبروم سابسروزال که با یک ساقه باریک به رحم متصل است.
علت دقیق ایجاد فیبروم رحم هنوز مشخص
نیست، اما عواملی مانند ژنتیک، عدم تعادل هورمونی (بهویژه افزایش استروژن)، رژیم
غذایی ناسالم، چاقی، کمتحرکی و استرس میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند.
تحقیقات نشان دادهاند که زنانی با سابقه خانوادگی فیبروم یا کمبود ویتامین D بیشتر در معرض ابتلا هستند.
علائم فیبروم رحم چیست؟
علائم فیبروم رحم به محل، اندازه و
تعداد تودهها بستگی دارد. در بسیاری از موارد، بهویژه در فیبرومهای کوچک یا در
دوران یائسگی، ممکن است هیچ علائمی مشاهده نشود. با این حال، برخی
از علائم شایع عبارتاند از:
- خونریزی شدید قاعدگی: شامل
لختههای خونی یا خونریزی بین دورههای قاعدگی.
- درد لگن یا کمر: بهویژه
در فیبرومهای بزرگ.
- قاعدگی دردناک (دیسمنوره): که میتواند
کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد.
- تکرر ادرار: به دلیل
فشار فیبروم بر مثانه.
- درد هنگام رابطه جنسی: بهخصوص
اگر فیبروم نزدیک دهانه رحم باشد.
- تورم یا احساس پری در شکم: در موارد
فیبرومهای بزرگ.
- مشکلات باروری: مانند
ناباروری یا سقط مکرر.
در موارد نادر، اگر جریان خون به
فیبروم کاهش یابد و توده دچار مرگ سلولی شود، علائم شدیدتری مانند درد ناگهانی
لگن، تب خفیف یا خونریزی شدید ممکن است رخ دهد که نیاز به
مراجعه فوری به پزشک دارد.
تأثیر فیبروم رحم بر بارداری
فیبروم رحم در بسیاری از موارد مانع
بارداری نمیشود و زنان مبتلا میتوانند بارداری طبیعی داشته باشند. با این حال،
افزایش هورمونهای استروژن و پروژسترون در دوران بارداری ممکن است باعث رشد
سریع فیبرومها شود. این موضوع میتواند عوارضی مانند موارد زیر را ایجاد کند:
- زایمان زودرس: به دلیل
فشار فیبروم بر رحم.
- نیاز به سزارین: به دلیل
موقعیت نامناسب جنین یا فیبروم.
- جدا شدن جفت: که
خطرناک است و نیاز به مراقبت فوری دارد.
- مشکلات رشد جنین: به دلیل
محدودیت فضا در رحم.
اگر قصد بارداری دارید و به فیبروم رحم
مبتلا هستید، حتماً با متخصص زنان مشورت کنید تا خطرات احتمالی بررسی و مدیریت
شوند.
روشهای تشخیص فیبروم رحم
تشخیص فیبروم رحم معمولاً با معاینه
لگنی توسط متخصص زنان آغاز میشود. پزشک اندازه و شکل رحم را بررسی میکند. روشهای تشخیصی
دیگر شامل موارد زیر است:
- سونوگرافی: از امواج
صوتی برای تصویربرداری از رحم و شناسایی فیبرومها استفاده میشود.
- ام آر آی لگن: تصاویر
دقیقی از رحم و اندامهای لگنی ارائه میدهد.
- هیستروسکوپی: برای
بررسی داخل رحم با استفاده از دوربین کوچک.
- لاپاراسکوپی: برای
مشاهده سطح بیرونی رحم.
- هیستروسونوگرافی و
هیستروسالپنگوگرافی: برای بررسی حفره رحم و لولههای
فالوپ، بهویژه در موارد ناباروری.
این روشها به پزشک کمک میکنند تا
نوع، اندازه و محل فیبروم را مشخص کرده و بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد.
درمان فیبروم رحم چگونه است؟
درمان فیبروم رحم به شدت علائم، اندازه
توده و وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. در بسیاری از موارد، فیبرومهای کوچک نیازی
به درمان ندارند و با کاهش سطح هورمونها در یائسگی کوچک میشوند. روشهای
درمانی شامل موارد زیر است:
1. دارو درمانی:
استفاده از داروهای هورمونی برای کاهش اندازه فیبرومها یا کنترل
علائم مانند خونریزی شدید.
2. جراحی (میومکتومی):
برداشتن فیبرومها در مواردی که تودهها بزرگ یا علائم شدید هستند.
3. آمبولیزاسیون شریان رحمی:
روشی غیرتهاجمی که جریان خون به فیبروم را قطع میکند.
4. لیزر درمانی:
تکنیکی غیرتهاجمی برای از بین بردن فیبرومها تحت نظارت پزشک.
رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف گوشت قرمز،
الکل و کربوهیدراتهای تصفیهشده و افزایش مصرف میوه و سبزیجات نیز میتواند به
کنترل رشد فیبرومها کمک کند.
پرسشهای متداول
درباره فیبروم رحم
ü آیا فیبروم رحم خطرناک است؟
- فیبرومها معمولاً خوشخیم هستند و خطر سرطانی شدن
ندارند. با این حال، در موارد نادر میتوانند عوارضی مانند کمخونی، ناباروری یا
آسیب به کلیهها (به دلیل فشار بر حالب) ایجاد کنند.
ü آیا فیبروم رحم باعث افزایش وزن میشود؟
-
فیبرومهای
بزرگ ممکن است باعث تورم شکم شوند که گاهی با افزایش وزن اشتباه گرفته میشود. اما
به طور مستقیم باعث چاقی نمیشوند.
ü
بهترین زمان
برای سونوگرافی فیبروم رحم کی است؟
-
سونوگرافی
معمولاً در هر زمان قابل انجام است، اما برای دقت بیشتر ممکن است پزشک آن را در
روزهای خاصی از چرخه قاعدگی توصیه کند.
ü
آیا فیبرومها
بعد از جراحی دوباره رشد میکنند؟
- در برخی موارد، بهویژه اگر عوامل هورمونی یا ژنتیکی
همچنان فعال باشند، فیبرومها ممکن است دوباره رشد کنند.
نتیجهگیری و توصیهها
فیبروم رحم یک بیماری شایع در زنان است که در بسیاری از موارد بدون علامت است و نیازی به درمان ندارد. با این حال، اگر علائمی مانند خونریزی شدید، درد لگن، یا مشکلات باروری را تجربه میکنید، مراجعه به متخصص زنان ضروری است. روشهای تشخیصی مدرن و گزینههای درمانی متنوع میتوانند به مدیریت این بیماری کمک کنند.
